Klimaatverandering en lage opbrengsten: de wijnoogst van een van de belangrijkste benamingen van Heroes of Europe Volcanic Agriculture (HEVA) is ten einde
Nu de wijnoogst van dit jaar ten einde loopt, moet de wijnbouw op Santorini opnieuw de impact van moeilijke weersomstandigheden en klimaatverandering op de aanwezige wijngaarden evalueren. Een combinatie van extreme natuurlijke factoren, waaronder droogte in de winter, sterke wind in de lente, een hevige hagelbui in april en een langdurige hitteperiode in de zomer, heeft geleid tot een bijzonder lage productie van slechts 30% van het jaarlijkse gemiddelde van het eiland.
Nikos Varvarigos, oenoloog bij Santo Wines, geeft echter de hoop niet op: “Van de geoogste druiven worden wijnen met een hoge kwaliteit geproduceerd. De vooruitzichten zijn positief.” “De resultaten van de wijnoogst van dit jaar laten zien dat wijnen van Santorini steeds zeldzamer zullen worden. Onze wijnen zijn zeer populair en worden wereldwijd enorm gewaardeerd. De belangstelling van de consument is de laatste jaren bovendien alleen maar toegenomen, mede dankzij een aantal promotionele activiteiten die we in verschillende landen georganiseerd hebben,” vertelt Markos Kafouros, directeur van Santo Wines. “We produceren jaarlijks ongeveer 2-2,5 miljoen liter, waarvan 35-40% wordt geëxporteerd, voornamelijk naar Duitsland, de VS, Canada en het Verenigd Koninkrijk. De belangstelling voor Santorini BOB wordt steeds groter: zo is de verkoop in 2022 gestegen met 13% ten opzichte van het voorgaande jaar.”
De wijngaarden van Santorini zijn verspreid over het eiland en beslaan 1.200 hectare, waarvan 75% wordt gebruikt voor het verbouwen van Assyrtiko. Deze druivensoort is bestand tegen droge omstandigheden, echte meeldauw en valse meeldauw, past zich goed aan verschillende bodems en klimaten aan en behoudt een hoog gehalte wijnsteenzuur tijdens de groei. Dankzij deze kenmerken is de Assyrtiko geschikt voor de productie van verschillende wijnen, waaronder volle droge witte wijnen, gerijpt in stalen en eiken vaten, maar ook strowijnen en mousserende wijnen. Er moet benadrukt worden dat deze druivensoort in de wijngaarden van Santorini in zijn oorspronkelijke vorm met zijn eigen wortels blijft groeien, dus zonder te enten.
Andere variëteiten die momenteel op Santorini verbouwd worden zijn de witte Aidani en Athiri variëteiten en de rode Mavrotragano en Mandilaria variëteiten. De Santorini BOB werd in 1971 ingesteld en omvat zowel droge witte wijnen gerijpt in eiken vaten als natuurlijk zoete wijnen. Droge witte wijnen moeten gemaakt zijn van minstens 75% Assyrtiko (hoewel de meeste wijnmakerijen 100% Assyrtiko gebruiken) en maximaal 25% Aidani en/of Athiri. Sinds 2002 omvat Santorini BOB ook Vinsanto, een natuurlijk zoete wijn met minstens 51% Assyrtiko en maximaal 49% Athiri, Aidani en/of andere lokale witte druivensoorten die op het eiland verbouwd worden.
Vanuit agronomisch oogpunt heeft het eiland zeer oude teeltsystemen behouden, waarvan het bekendste voorbeeld de kouloura is, ook wel bekend als ‘mandenteelt’. Deze techniek houdt in dat de wijnstokken niet worden vastgemaakt aan een paal, maar gevlochten worden in de vorm van een kleine boom. De wijnstokken en takken worden vervolgens rond de stam verweven met een plantaardig touw, waardoor een spiraal ontstaat die een cirkel vormt, en de vorm aanneemt van een mand. De wijnstokken groeien heel dicht bij de grond op een hoogte van 10-20 centimeter. De voordelen van dit systeem zijn dat de planten op deze manier minder water verliezen, de bladeren meer worden blootgesteld aan zonlicht en minder behoefte hebben aan fytosanitaire behandelingen.
De Union of Santorini Cooperatives, SantoWines, is opgericht in 1947 en is inmiddels uitgegroeid tot de grootste organisatie op het eiland. Het bedrijf vertegenwoordigt alle landbouwers van Santorini en heeft 1.200 actieve leden. SantoWines zet zich in voor het behoud van de traditionele lokale landbouw met als doel wijnen van Santorini met beschermde oorsprongsbenaming (BOB) en andere landbouwproducten van hoge kwaliteit te produceren, en voor de bevordering van duurzame landbouwontwikkeling.
Dankzij de inzet voor de valorisatie en promotie van de BOB speelt SantoWines, samen met het Consorzio Tutela Vini Lessini Durello en het Consorzio per la Tutela del Formaggio Monte Veronese, een leidende rol in Heroes of Europe Volcanic Agriculture (HEVA). Dit Europese project wordt gefinancierd door de Europese Unie in het kader van Besluit 1144/2014, gericht op de promotie en valorisatie van vulkanische producten. Voor meer informatie: https://volcanicagricultureofeurope.com
