Revival
Als we reizen langs de wijngaarden, aangelegd op hoogtes tussen de 400 en 1000 meter, in de DOP Sierra de Salamanca dan kun je maar een conclusie trekken: klein, maar fijn. Wijngaarden die al sinds eeuwen op terrassen boven de rivier Alagόn worden aangelegd, één geheel vormen met het landschap, daar zijn waar de bodems (onder andere: zand, graniet en klei) en de helling het gunstigste is om de wijnen een optimale terroir expressie te geven. Het microklimaat met droge zomers en koele nachten zorgen voor een goede rijpheid van de druiven met behoud van de zuren. Jaarlijks valt er zo’n 1000 mm neerslag. In de geschiedenis is te vinden dat de wijnen uit deze streek als zeer goed werden beschreven. Ook in het midden van de vorige eeuw was dat het geval, coöperaties speelden destijds een toonaangevende rol. Het verval in de regio volgde echter niet lang daarna door een massale ontvolking van de streek; tien duizenden trokken door de recessie naar de steden. Gesloten hotels, benzinepompen en coöperaties zijn het beeld van vergane glorie. De regio probeert het tij te keren en dat lijkt sinds de eeuwwisseling ook langzaam te lukken. Sinds 2010 heeft deze streek recht op de DOP aanduiding. Vijf wijnbedrijven hebben daarin een belangrijke rol gespeeld door het creëren van de “Asociaciόn de Viticultores y Elaboradores de Vino de la Sierra de Salamanca”.
Rufete
Begin mei 2017 ligt er nog sneeuw op de bergtoppen en is er in de omliggende regio’s nog schade vanwege de nachtvorst, zoals in Bierzo. Sierra de Salamanca is niet alleen een relatief jonge DOP, maar met 100 hectare ook een kleine. Ondanks deze oppervlakte is er wel een heuse wijnroute uitgezet en daarmee wordt het wijntoerisme gestimuleerd. Die 100 hectare zijn verspreid over zo’n 50 wijngaarden, die soms niet groter zijn dan een halve hectare. Vrijwel alle werkzaamheden die gedaan moeten worden, worden met de hand gedaan. Het gebied telt tot op heden 6 wijnbedrijven, maar een volgende komt eraan. Op de terrassen spelen twee druivenrassen de hoofdrol: rufete en tempranillo (ter plaatse aragonés genoemd). Ook wordt de garnacha tinta (lokaal de calabrés genoemd) aangeplant. Over de herkomst van de rufete is nog geen sluitende verklaring. Het ras vertoont genetische overeenkomsten met de pinot noir en de gamay. Beide druivenrassen zijn mogelijk in de 12de eeuw door pelgrims uit Frankrijk meegenomen op hun weg naar Santiago. De wijnen lijken soms inderdaad de kenmerken van beide te hebben: soms iets kruidigs, kersen, ook aardbei en framboos met zachte smaak en lichte zuurgraad in de afdronk. De aanplant is traditioneel: “bush vines”. Het druivenras rufete is goed bestand tegen de meeste ziektes. De grootste plaag zijn tegen de oogstperiode de wilde dieren, die graag een trosje druiven eten.
Tachtig procent van de aanplant is 50 jaar oud en de overige 20% meer dan 80 jaar. Een deel van de wijngaarden ligt het in het natuurpark “Las Batuecas – Sierra de Francia”. Er is één bedrijf gecertificeerd bio, maar ook de anderen werken op een vergelijkbare wijze vanwege het feit dat de wijngaarden in natuurgebieden liggen. De productie wordt met ruim 90% door rood gedomineerd, daarna volgen rosé met zo’n 5% en wit met circa 2%. De rijpingsperiode op fust wordt op het achteretiket aangegeven. Termen als crianza, reserva en gran reserva worden niet gebruikt, omdat die vaak verwarrend zijn. Men volstaat bij houtlagering met de aanduiding “roble”.
Fact & figures Sierra de Salamanca:
- 100 ha devided in 50 plots
- DOP since 2010
- main grape varieties rufete (typical for this region) and tempranillo (syn. aragonés)
- mostly old vines: minimum 50 years old
- altitude 400 – 1000 m
- traditional “en vaso”
- vines on terraces
- focus on red
- sandy, granit and clay soils
Deze reis vond plaats op uitnodiging van de Junta de Castilla Y Leόn, dit in het kader van het Concours Mondial de Bruxelles 2017 in Valladolid.
Chris Alblas
